Yumurtalıklarda oluşan içi sıvı dolu yuvarlak yapılara yumurtalık kisti denilmektedir. Üreme çağı boyunca yani ergenlikten menopoza kadar olan süreçte fonksiyonel yumurtalık kistleri bulunur. Yumurtalık kisti over kisti olarak da bilinir. Yumurtalık kistlerinin çoğu iyi huyludur.
Boyut olarak büyük kistler ağrı gibi belli semptomlara neden olabilir. Bu belirtilerin vücutta nerede görüldüğü de oldukça önemlidir. Ayrıca, deri altı ya da üstünde ortaya çıkan şişlikler kistin daha kolay tespit edilmesini sağlar.
Yumurtalık kistleri başta olmak üzere karaciğer, akciğer ve böbrek kistlerinin teşhisinde ultrasonografi yöntemine başvurulur. Bu sayede, kistin tam konumu ve boyutları hakkında detaylı bilgi elde edilebilir.
Bazı durumlarda ise hiçbir belirti göstermeyen kistler tesadüfen keşfedilir. Bu durumda, hastalar, farklı bir nedenle sağlık kurumuna başvurmuş olabilir.
Yumurtalık kistleri üreme çağında genellikle iyi huyludur, nadiren kötü huyludur. Kistlerin iyi veya kötü huylu olduğu özelliklerine bakılarak belirlenir. Hastanın yaşı, kistin büyüklüğü ve şekli, basit kist/solid kist ayrımı, etraf dokulara olan yapışıklığı, ağrılı olup olmamasına bakılır.
Ultrason görüntüleri de kistin iyi veya kötü huylu olduğu hakkında ipucu verir. Kistin duvarları kalın ise, kist septa bölme içeriyorsa, kist içeriği homojen değilse, kist duvarında doppler kan akımları düşük dirençli ise bu durumlar olumsuz kriterler olarak kabul edilir.
Yumurtalık kistleri, basit jinekolojik sorunlar olarak görülse de tedavi süreci oldukça önemlidir. Eğer kist çıkarılacaksa, cerrahın bu alanda uzman olması ve yumurtalık kistlerinin yapısını iyi tanıması gerekir.
Bütün yumurtalık kistleri ilaç tedavisi veya ameliyat gerektirmemektedir. Eğer kist şiddetli problemler yaratıyorsa ve doğum kontrol hapı gibi ilaç tedavilerine cevap vermiyorsa, kistin kendi etrafında dönme, yırtılma ve patlama riski varsa, over kistinin yumurtalık kanseri şüphesi varsa bu durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
Özellikle menopoz öncesi hastalarda, 7-8 cm’den küçük kistler için eğer kist görüntüsünde iyi huylu olduğuna dair bilgiler varsa ve tümör belirteçleri kan tahlillerinde kansere yönelik bulgular vermiyorsa, bu kistlere takip düşünülebilir.
Yumurtalık kisti düzeldikten sonra, belirtiler kaybolduysa daha fazla görüntüleme testine ihtiyaç duyulmaz.
Bazı yumurtalık kistlerinin diğerlerine göre tekrarlama olasılığı daha yüksektir. Buna endometriomalar ve fonksiyonel yumurtalık kistleri dahildir.
Tekrarlayan yumurtalık kistleri varsa, doktorunuz ovulasyonu durdurmak ve yeni kistlerin gelişmesini önlemek için oral kontraseptif ilaçlar reçete edebilir. Oral kontraseptifler ayrıca yumurtalık kanseri riskinizi de azaltabilir. Postmenopozal kadınlarda yumurtalık kanseri riski daha yüksektir.
