Kısırlık; 35 yaş altı son 1 yıl, 35 yaş üstü son 6 ay içerisinde korunmasız periodik bir şekilde denenmesine rağmen gebelik durumunun teşhis edilememesi olarak tanımlanmaktadır. Kısaca kısırlık üreme sistemi ile ilgili bir sağlık sorunudur

Kısırlığın yaş ilerledikçe görülme sıklığı artar. Hem kadın hem de erkek kaynaklı nedenler ile gelişebilen kısırlık, kısırlığa neden olan faktörlerin değerlendirilmesi sonrasında tedavi edilebilir. Kısırlık tek bir sebebe bağlı olabildiği gibi; birkaç faktörün birleşmesi sonucunda da görülebilir. 

 Kadınlarda Kısırlık Nedenleri

Kadınların genital sistem organları, gebelik ve doğum sürecinin sağlıklı yaşanması için kusursuz bir şekilde tasarlanmıştır. Ancak bazı durumlarda kadınlarda gebe kalmayın engelleyen nedenler ortaya çıkabilir. Kadınlarda kısırlık nedenlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Fallop tüplerinin kapalı olması
• Yumurtalıklarda oluşan kistler ya da polipler
• Rahim anatomisinde yaşanan sorunlar:
  • Rahimde perde
  • Çift rahim gibi
  • Rahim içi yapışıklıklar 
• Rahim ağzında polip ya da çeşitli kistlerin oluşumundan dolayı spermin yumurtalıklara ulaşmasının zorlaşması 
• Tiroid, Polikistik over gibi hormon bozuklukları
• İleri yaş
• Diabet sorunu
• Genetik faktörler
• Fazla kilolu olmak 
• Sağlıksız bir yaşam tarzı sürdürmek

Kadında Kısırlığın Tespiti

Kadında kısırlığın tespiti birtakım muayene ve testler ile sağlanabilir. Ayrıntılı bir jinekolojik muayene, hormon testleri ve ultrasonografi, rahim filmi gibi radyolojik görüntülemeler ile genital sistemin incelenmesi sonucunda kısırlığa neden olan faktörler belirlenmekte ve tespit edilen problemlerin giderilmesi amacı ile çeşitli tedavi yöntemleri uygulanabilmektedir. Bu sayede kısırlık nedenleri ortadan kaldırılarak doğal yollar ve çeşitli tedaviler ile gebe kalınabilir. 

Erkeklerde Kısırlığın Nedenleri

• Sperm sayısının ve hareketinin yetersiz olması
• Spermin yapısal problemlere sahip olması
• Menide hiç sperm hücresinin olmaması 
• Kanal tıkanıklıklarının yaşanması
• Spermin dışarı çıkmaması 
• Doğumda ya da doğumdan sonra yaşanan inmemiş testis sorunu
• Çocukluk çağında geçirilen ateşli hastalıklar
• Ergenlikte geçirilen kabakulak gibi hastalıklar
• Genetik hastalıklar
• Testise giden damarlarda genişleme
• Sifiliz, gonore gibi hastalıklar
• Sertleşememe
• Erken boşalma
• Şeker hastalığı
• Önceden kanser tedavisi geçirmek
• Enfeksiyonlar
• Testosteron eksikliği
• Aşırı sigara ya da alkol tüketimi, sağlıksız beslenme
• Yoğun stres yaşamak 

Erkek Kısırlığın Tespiti

Erkeklerde kısırlık nedenini ya d nedenlerini belirlemenin birçok yöntemi var. Bunlar:

• Semen Analizi: 3 günlük cinsel perhiz sonrası yapılır. Seminal sıvı miktarı sperm sayısı hareketliliği ve yapısal özellikleri değerlendirilir.  Bazen mesaneye geri kaçış durumunu değerlendirmek için idrarda sperm incelemesi de yapılabilir. 
• Hormon Testi: Testesteron ve diğer erkeklik hormonları araştırılır.
• Genetik Test
• Testis Biyopsisi
• Görüntülüme Yöntemleri : Transrektal veya scrotal ultrason, vazografi, beyin MR’ı
• Diğer Özel Testler: Semen sıvısında DNA anormalliklerinin araştırılması 

Kısırlık Belirtileri 

Kısırlık tanısı için tek bir belirti yeterli olmayabilir. Kısırlık tanısı için belirli tetkik ve incelemelere ihtiyaç vardır. Kısıtlık belirtilerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Adet düzensizlikleri, hiç adet olamama ya da sık sıkı adet olma
• Adet dönemlerinde şiddetli ağrı ve sancı
• Adet sürecinde yoğun ve fazla kanama olması
• Kadının hamile olmadığı halde memelerinden süt gelmesi
• Aşırı kilolu olmak
• Hormon bozukluğuna da bağlı oluşabilecek aşırı tüylenme ve akne problemi
• Erkeklerde sertleşememe sorunu 
• Erkeklerde boşalma ile ilgili sorunlar
• Testislerde ağrı şişlik ya da şişme
• Erkeklerde yeterli miktarda meni bulunmaması
• Genç çiftlerin 2 yıl korunmamalarına rağmen kadının gebe kalaması
• 35 yaş üstü çiftlerin korunmamalarına rağmen 1 yıl içinde gebelik görülmemesi

35 yaş üstü çiftlerde yaşa bağlı olarak üreme organlarındaki verimin düşmesi gebelik şansını azaltır. Bu çiftlerin korunmadan düzenli olarak cinsel ilişkiye girmelerine rağmen gebelik oluşmuyorsa vakit kaybetmeden uzman hekimlerden profesyonel destek alması gerekir. 

Kısırlık Tedavileri 

Yumurtlama Tedavisi: Sağlıklı yumurtaları üretebilen, yumurtalık rezervi iyi olan, tüpleri açık hastalara uygulanabilir. Tedavinin başarılı olabilmesi için kadında farklı üreme problemlerinin olmaması ve erkeğin sperm test sonuçlarının normal şekilde sonuçlanması gerekir. Bu tedavide hastanın verilerine göre çeşit ilaçlar kullanılmaktadır. 

Aşılama Tedavisi:  Bu tedavide konsantre bir miktarda aktif ve hareketli spermin ince bir kanül aracığı ile doğrudan rahim ağzından ilerletilerek rahim içine iletilmesi işlemidir. Doğurganlığı arttırmak için kullanılan düşük teknolojili ve uygun maliyetli bir yöntemdir. Aşılama tedavisinin uygulandığı durumlar;  

• Erkeğin sperm hareketliliğinin ya da kalitesinin yetersizliği
• Kadında çikolata kisti varsa
• Rahim ağzında spermin yumurtalıklara ulaşmasını engelleyecek faktörlerin varlığında
• Sebebi tespit edilemeyen kısırlık durumlarında

Tüp Bebek Tedavisi: Tüp bebek en sade tanımıyla anne ve baba adaylarından alınan yumurta ve sperm hücrelerinin laboratuar ortamında döllendirilmesi neticesi oluşan embryoların anne rahmine transfer edilmesi yoluyla gebelik elde edilmesidir.
Tüp bebek tedavisi son yıllarda daha sık uygulanan bir tedavi yöntemi olmuştur. Bunda ileri yaşta evlilikler, çocuk sahibi olmanın ertelenmesi, endometriozis gibi hastalıkların kadınlarda daha sık görülmesi, erkek kısırlığının artması, önceden çocuğu olan çiftlerde kısırlık sorununun artması rol oynamaktadır